De accijnsopbrengsten op tabakswaren blijven tegenvallen. Van het door het kabinet verwachte herstel is nog lang geen sprake. In 2014 waren de accijnsopbrengsten ongeveer gelijk aan die van 2013. De accijnsopbrengsten waren daarmee nog steeds ruim € 100 miljoen lager dan in 2012, het jaar waarin het toenmalige kabinet besloot tot een draconische accijnsverhoging van € 370 miljoen. Dat blijkt uit de Accijnsmonitor 2014, die is gepubliceerd op www.accijnslek.nl.

Dit in de wetenschap dat ons buurland België aanzienlijke gedeelten van de Nederlandse accijnzen lijkt op te strijken, doordat Nederlanders hun tabakswaren massaal over de grens kopen.

Omzetlekkage

Mede door deze ‘omzetlekkage’ heeft België – dat 6 miljoen minder inwoners dan Nederland telt – een rookwarenmarkt van sigaretten die 5% groter is dan die van ons land. Voor shag is dat zelfs 30%. In België waren de accijnsopbrengsten afgelopen jaar dan ook zo’n €100 miljoen hoger dan in 2013, terwijl ook 2013 al een sterke stijging ten opzichte van 2012 had laten zien.

Weliswaar zijn de accijnzen op tabakswaren in België per 1 januari 2015 omhoog gegaan. Maar nog altijd is het prijsverschil met Nederland groot. Onlangs heeft het Belgische kabinet na overleg over de rijksbegroting bekend gemaakt dat de accijnzen en BTW op consumentenproducten voorlopig niet (verder) omhoog gaan.

Accijnzen

Des te meer reden voor NSO en TZN, de initiatiefnemers van de Accijnsmonitor, te pleiten voor het harmoniseren van de accijnzen van Nederland en de buurlanden. Zij vragen om uiterste terughoudendheid bij het weer verhogen van accijnzen, zolang het evenwicht met de buurlanden niet is hersteld.

De Accijnsmonitor hanteert grotendeels dezelfde wijze van berekenen van de accijnsopbrengsten als het ministerie van Financiën, namelijk op basis van de zogeheten kasontvangsten. Dat betekent dat de accijnsinkomsten 2014 betrekking hebben op de verkopen van fabrikanten van december 2013 tot en met november 2014. Wel corrigeert de monitor voor voorraadeffecten en / of extra releases for consumption. De Accijnsmonitor geeft daardoor een getrouw beeld van de onderliggende bewegingen in de accijnsopbrengsten.

Vertekend beeld

Waarschijnlijk zal het ministerie van Financiën in het voorjaar 2015 bekend maken dat de accijnsopbrengsten op tabakswaren in 2014 € 2.440 miljard bedroegen, ofwel zo’n € 40 miljoen meer dan in 2013. Op het eerste gezicht een redelijk resultaat. Maar dat is een vertekend beeld.

In september 2012 hebben fabrikanten namelijk zogeheten ‘releases for consumption’ (voorraadvorming) gedaan die pas in december 2012 of daarna aan de groothandels zijn verkocht. Dit gebeurde met het oog op de BTW-verhoging per 1 oktober 2012. De hierbij behorende accijnsopbrengst van € 42 miljoen dient dus eigenlijk te worden toegerekend aan 2013 en niet aan 2012. Dit betekent dus geen verhoging van € 40 miljoen, maar een nagenoeg gelijk resultaat in 2014 ten opzichte van 2013.

Volumedaling

De volumedaling van tabakswaren zet door, zoals eveneens blijkt uit de Accijnsmonitor. In 2014 is weer sprake van een volumedaling van 2,8% ten opzichte van het jaar daarvoor. Naast de grensverkopen in België en Duitsland stappen consumenten over naar goedkopere merken en ‘make-your-own’ producten. Ook stoppen er natuurlijk consumenten met roken.