‘Opkomst van elektrisch rijden gaat tankstationbranche flink treffen’
De toename van het aantal elektrische auto’s gaat de komende vijftien jaar grote gevolgen hebben voor de verkoop van brandstoffen en de omzet van tankstations. Een aanzienlijk deel van de tankstations zal door alle veranderingen zelfs zijn deuren moeten sluiten. Alleen full service locaties die het grootste deel van hun omzet halen uit (food)retail, horeca en services hebben goede kaarten in handen om op termijn winstgevend te blijven. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit het onderzoek ‘Tankstations in transitie’, dat in opdracht van de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI) werd uitgevoerd.
Het rapport werd opgesteld door onderzoeksbureau Berenschot. De resultaten werden woensdag gezamenlijk gepresenteerd door de VNPI en de Belangenvereniging Tankstations (BETA) bij Total Jongeneel in Den Haag en aangeboden aan Floor Vermeulen, gedeputeerde Verkeer en Vervoer van de provincie Zuid-Holland.
Onderzoekers Wouter Metzlar en Stephanie Wagenaar gingen afgelopen tijd aan de slag met de vraag welke gevolgen de elektrificering van het vervoer heeft voor de ruim 4.100 tankstations die Nederland op dit moment telt. De conclusies zijn niet mis. Tankstations zullen door de opkomst van elektrisch rijden veel minder omzet halen uit verkoop van energie. Minder auto’s rijden op motorbrandstoffen, waardoor de verkoop van deze brandstoffen flink afneemt. Dit zal de branche flink gaan treffen, is de voorspelling.
Nieuwe concurrentie
De concurrentie voor tankstations op het gebied van energieverkoop neemt fors toe door de opkomst van elektrische auto’s. Bestuurders van elektrische auto’s zullen weliswaar regelmatig aankloppen bij tankstations die (snel)laadpalen aanbieden, maar ze kunnen ook op andere plaatsen opladen, thuis, op het werk of bij wegrestaurants, hotelketens of winkelcentra.
Volgens het rapport bestaat in 2035 minimaal 40 procent van het wagenpark voor personenvervoer uit elektrische auto’s. Bij die schatting is ervan uitgegaan dat 60 procent van de nieuwverkopen in 2030 elektrisch zullen zijn. In het regeerakkoord is echter opgenomen dat tegen die tijd 100 procent van de nieuwe auto’s die verkocht worden voorzien zijn van elektrische aandrijving. In dat geval zal in 2035 al 70 procent van het wagenpark voor personenauto’s elektrisch zijn. De huidige barrières voor elektrisch rijden – de beperkte actieradius en de hoge aanschafprijs – zullen volgens de onderzoekers in de nabije toekomst verdwijnen.
Kansen voor waterstof
In het rapport wordt ook waterstof als een veelbelovende brandstof gezien, maar de beschikbaarheid, vooral uit groene bronnen, is op dit moment nog te gering. Ook loopt de auto-industrie wat betreft waterstof zeker tien jaar achter op elektrische auto’s die een stekker hebben. Eind 2018 reden er in Nederland slechts 65 auto’s op waterstof.
Voor vrachtvervoer zien de onderzoekers zeker kansen voor waterstof, aangezien accu’s die opgeladen moeten worden voor zwaar transport minder geschikt lijken. Gebruik van waterstof voor personenauto’s zou hierdoor tegen die tijd overigens ook sterk toe kunnen nemen. In 2035 is de verhouding tussen de bekende motorbrandstoffen en alternatieve energiedragers (elektrisch, waterstof, LNG, CNG, LPG) naar verwachting 30 – 70 procent op basis van 100 procent nieuwverkoop van elektrische auto’s in 2030. Uitgaande van 60 procent nieuwverkoop van EV’s zal de verhouding 57 – 43 procent zijn.
Rol van tankstations
Ondanks bovenstaande conclusies zijn tankstations ook op termijn nog steeds belangrijke punten voor de verkoop van energie. Ze zullen een rol spelen bij het aanbieden van snellaadpalen en tankstations zijn gezien hun spreiding en bekendheid met veiligheidseisen logische locaties voor waterstoftankstations. Ook voor andere hernieuwbare brandstoffen zullen klanten bij tankstations aankloppen.
Het grootste deel van de omzet zal echter worden gehaald uit (food)retail, horeca en services. De onderzoekers verwachten dat het aanbod bij tankstations verder uitgebreid wordt en dat er meer partnerschappen met branchevreemde partijen worden aangegaan. Locaties die op een goede strategische plek liggen, langs snelwegen, drukke provinciale wegen of in de stad, kunnen de vruchten plukken van hun ligging.
Tankstations passen bovendien uitstekend bij de 24/7-economie, waar consumenten op zoek zijn naar gemak, snelheid en een passend aanbod. Gezondheid, duurzaamheid, beleving en service zijn daarbij speerpunten. Digitalisering biedt kansen om het aanbod verder uit te breiden.
Strategische keuzes maken
De conclusie van de onderzoekers richting de branche is hard, maar duidelijk. “Alleen tankstations die de locatie hebben om zich te kunnen handhaven en verder te ontwikkelen als cruciale schakel in het mobiliteitssysteem, zullen op de langere termijn winstgevend kunnen blijven. Er zullen strategische keuzes gemaakt moeten worden of, wanneer en hoe bepaalde diensten moeten worden aangeboden. Tankstationhouders zullen hiervoor flink moeten investeren. Tankstations die in onvoldoende mate passen in een toekomst waarin de verkoop van energie van secundair belang is, gaan het lastig krijgen.”
Lees ook:
Ik ben benieuwd hoe het met het aantal tankstations gaat in Nederland. In Noorwegen sluiten de eerste al of worden omgebouwd tot snellaadstation.
Als mensen tankstation(s) in hun buurt zien verdwijnen dan zal het tot tankangst gaan komen en dan zal de transitie nog een keer gaan versnellen.