Brandstofdebat: ‘Klimaatambities haalbaar, maar ook betaalbaar?’
Het ging er minder vurig aan toe dan tijdens het Brexit-debat afgelopen januari in het Britse parlement. Maar dat wil niet zeggen dat de deelnemers aan het BOVAG Brandstofdebat in Tivoli Vredenburg het altijd roerend met elkaar eens waren. Integendeel. Het huidige beleid van de overheid en de plannen die onlangs in het concept-Klimaatakkoord gepresenteerd werden, zorgden voor een hoop rumoer en discussie.
Hoe ziet de brandstofmix van 2030 eruit? Dat was de vraag die centraal stond tijdens de eerste editie van het BOVAG Brandstofdebat. Onder leiding van Maarten Bouwhuis, presentator bij BNR Nieuwsradio, gingen vertegenwoordigers van onder meer brancheorganisaties BOVAG en VNPI, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Natuur en Milieu, Platform Autogas, het Nationaal LNG Platform en autofabrikanten het gesprek met elkaar aan over de uitdagingen die er komende jaren liggen om op een gezonde manier te werken aan het terugdringen van de CO2-uitstoot.
Het debat was geïnitieerd door de afdeling tankstations van brancheorganisatie BOVAG, maar al snel werd duidelijk dat er veel meer interesse was voor het evenement, vertelt algemeen directeur Peter Niesink van BOVAG voorafgaand aan het Brandstofdebat. “De afdeling tankstations is slechts een van de veertien groepen die we vertegenwoordigen. Het brandstofthema is belangrijk voor de vereniging en voor heel veel sectoren. We willen vooruit. Bij de koplopers zitten. En we willen onze inzichten delen. Daarom is het goed om iedereen hier vandaag bij elkaar te hebben.” Volgens Niesink worstelt de sector op dit moment vooral met een grote vraag: wordt het waterstof of elektrisch?
De drie B’s
De aftrap van het eerste deel van het debat was in handen van Rogier Kuin, manager public affairs en lobbyist bij BOVAG. Hij was eind november ook spreker tijdens het Nationaal Tankstation Congres in Houten. “Er is een nieuwe stip op de horizon nodig. We moeten werken aan een gezond businessmodel voor de toekomst van onze leden. Het gaat om de drie B’s: beschikbaarheid, betaalbaarheid, en een betrouwbaar overheidsbeleid.” Toch zijn die drie niet per se een garantie voor succes. “Als je kijkt naar LPG, dan zijn die drie onderdelen ook goed voor elkaar. Maar toch is LPG niet meer in trek.” Volgens Kuin staan we aan de vooravond van een aantal grote veranderingen. Onder meer doordat diesel flink onder vuur ligt en door de komst van elektrische auto’s. Er zijn volgens hem voldoende interessante alternatieven. Maar wat zijn op dit moment de meest reële opties? Dat is de grote vraag. En hoe speel je daar als tankstation op in?
(Het artikel gaat verder onder de foto)
Namens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat was Mariëtte van Empel, programmadirecteur duurzame mobiliteit, van de partij tijdens het debat. “Duurzaamheid kun je alleen maar bereiken met innovatie. In het ontwerp van het Klimaatakkoord wordt ingezet op elektrificatie daar waar het kan. Kan dat niet, kies dan voor andere alternatieven. Doel is om 7 megaton CO2 te reduceren.” Volgens Van Empel komt er een elektrische ‘boom’ aan, met heel veel nieuwe elektrische automodellen. “De tank- en laadinfra moet daar op inspelen. Er moeten heel veel laadpunten bijkomen.”
Well-to-wheel
Vanuit de zaal kwamen kritische vragen over het beleid van de overheid op het gebied van elektrisch rijden. Want hoe groen is de stroom eigenlijk? En hoe ziet de volledige keten van elektrische modellen eruit, inclusief het fabriceren van de auto en de lithium-ion accu’s? Van Empel: “Het vergroenen van de economie is heel belangrijk. Door middel van wind- en zonne-energie kun je groene energie opwekken en daarmee elektrische auto’s opladen.” Dat is volgens de programmadirecteur waar we naartoe moeten. Daarnaast is het volgens haar van belang om de hele keten van een voertuig – inclusief productie – in beeld te hebben. “Je moet echt well-to-wheel kijken om tot een goede vergelijking te komen.”
Tankstation-ondernemer Jan Paul Kerkhof, die tevens voorzitter is van BOVAG Tankstations, opent eind april een waterstoflocatie bij zijn tankstation in Den Haag. Onlangs koos de ondernemer ervoor over te stappen van Shell naar BP. Naar eigen zeggen omdat hij het gevoel had onvoldoende steun van Shell te krijgen. De voorwaarden van BP waren in zijn ogen beter. Het Haagse familiebedrijf bestaat al heel wat decennia en is inmiddels toe aan de derde generatie. Kolen maakten plaats voor benzine en diesel. “Nu gaan we door naar waterstof”, vertelt de ondernemer.
Waterstof is hot in de sector. Maar het bouwen van een locatie brengt hoge kosten met zich mee en het aantal voertuigen dat op waterstof rijdt is nog heel bescheiden. Daarom zijn ondernemers nog huiverig. Kerkhof wil de kip-ei-discussie graag doorbreken. Er zijn volgens hem interessante subsidiemogelijkheden. Van de 1,5 miljoen euro die de waterstoflocatie in Den Haag kost, is zo’n 80 procent gesubsidieerd. In Duitsland wordt flink geïnvesteerd in waterstof, de verwachting is dat dit in 2019 en 2020 ook in Nederland opgeschroefd gaat worden.
Lagerhuis
Het tweede deel van het evenement stond in het teken van een debat waarbij alle panelleden in Lagerhuis-stijl met elkaar in discussie gingen. De overheid kan van alles bedenken, maar autofabrikanten bepalen de koers, luidde de eerste stelling. “De klant bepaalt, maar de overheid is zeer bepalend”, vindt Frank Meijer van Hyundai Europe, dat zich zowel richt op elektrische auto’s met een stekker als op waterstof. “Kijk maar naar het verhaal rond de plug-in hybrides. Die waren niet aan te slepen dankzij hun gunstige bijtelling. Datzelfde zie je nu met de elektrische Jaguar i-Pace. De overheid heeft absoluut een grote vinger in de pap.”
(Het artikel gaat verder onder de foto)
Bert Klerk van het Formule E-team vindt dat een stabiel beleid echt een voorwaarde is als er stappen gemaakt moeten worden. “Dat beleid is de afgelopen jaren behoorlijk wispelturig geweest.” Volgens Raymond Gense van auto-importeur PON moet de overheid met een stabiel beleid het vertrouwen terugwinnen. Qua levering van elektrische auto’s zullen de komende jaren volgens hem lastig zijn. “Het valt niet mee om de aantallen te leveren. Ik maak me om 2030 geen zorgen, maar op dit moment krijgen we de aantallen nog niet die we wensen.” Mariëtte van Empel van het ministerie van I&W vindt dat het nog te veel loont om fossiele voertuigen te produceren. “Het is echt van belang om beleid te maken over meerdere kabinetten heen.”
Het H2-platform gelooft dat waterstof als alternatieve brandstof voor personenauto’s een succes wordt in Nederland. “Ik heb net een Hyundai NEXO besteld”, vertelt Robert Dencher van het H2-platform. “Er komt een convenant met als insteek om flink te werken aan waterstoftankstations. Het doel is minimaal vijftig locaties in 2025.” Dirk Schaap van het ministerie van I&W houdt zich volop bezig met de kansen van waterstof. “Er is een hele beweging naar zero emissie gaande. Ik geloof zeker dat waterstof hierin een belangrijke rol gaat spelen. Elke fabrikant is er op dit moment wel mee bezig”, benadrukt hij.
Toepassing van waterstof
Ida Sanders, programmaleider duurzame mobiliteit bij Natuur & Milieu, ziet de toekomst van waterstof minder positief. “Ik denk niet dat het een succes wordt. Er zijn verschillende toepassingen voor waterstof te bedenken. Je kunt het in mijn ogen beter voor andere dingen gebruiken dan om op te rijden. Dat lijkt me veel wenselijker.” Marnix Koopmans, manager public affairs bij de VNPI (Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie), denkt dat er naast volledig elektrische auto’s met een stekker ook een tweede alternatief nodig is. “Het elektriciteitssysteem staat onder spanning. Daarom is een andere optie ook wenselijk. Op het gebied van waterstof kunnen tankstations echt een belangrijke rol spelen.”
Een ander punt dat tijdens het debat veelvuldig ter sprake komt, is de rol van biobrandstoffen, HVO’s, LNG en LPG bij het terugdringen van de uitstoot. De focus van de overheid ligt wel heel erg op elektrisch rijden, vindt een deel van de zaal. Maar er is op dit moment – in de tussenfase van de transitie – al heel veel mogelijk zonder dat het roer meteen om moet. De rol van biobrandstoffen is veel te klein op dit moment, vindt Erik van den Heuvel van het Platform Duurzame Biobrandstoffen. “Daarmee kun je een flinke reductie realiseren”, legt hij uit. Ook benadrukt hij na een betoog van Ida Sanders (Natuur en Milieu) dat er in Nederland geen palmolie wordt gebruikt voor biobrandstof.
(Het artikel gaat verder onder de foto)
Ook Rob Aarse van TLN (Transport en Logistiek Nederland) ziet het toevoegen van biobrandstoffen als een goede optie in de transitiefase. “Voor onze sector zijn HVO en bio-LNG komende jaren interessant.” Berry den Ridder van het Platform Autogas wijst ook op de voordelen van bio-LPG. “Ook dat komt eraan. We moeten alle mogelijkheden benutten, dan is ook LPG met bijmenging zeker een optie.”
Rol van LNG
Het Nationaal LNG Platform maakt zich bij monde van Robert Goevaers sterk voor de rol van LNG als vervanger voor diesel bij zwaar transport. “Je moet nu stappen maken. Dat kan met LNG en over een tijdje met bio-LNG.” Vraagtekens worden nog wel gezet bij het niet doorzetten van de accijnsteruggaafregeling in 2019. “Er is afgelopen jaren 150 miljoen euro geïnvesteerd in LNG. Wisseling in het beleid zorgt voor onzekerheid in de sector. Dat moet je niet hebben.”
Het niet doorzetten van de teruggaafregeling op de accijns van LNG is wellicht het meest treffende voorbeeld dat aantoont dat het beleid van de overheid lang niet altijd rechtlijnig en stabiel is. Dat de brandstofmix komende jaren gaat veranderen, is een zekerheid. Maar hoe die mix er precies uit gaat zien en welke keuzes tankstations daarvoor moeten maken? Op die belangrijke vragen konden ook de experts geen eenduidig antwoord geven. Het vraagstuk omtrent de brandstofmix van de toekomst blijft een thema waar komende tijd nog heel wat over doorgediscussieerd gaat worden. Het meest treffend werd het misschien wel verwoord door Berry den Ridder van het Platform Autogas aan het eind van het debat. “De klimaatambities zijn best haalbaar, maar zijn ze ook betaalbaar?”
Lees ook:
