De nieuwe Franchise Code die woensdag is gepubliceerd moet de positie van ondernemers ten opzichte van hun moedermaatschappij verbeteren. De code is opgesteld onder leiding van het ministerie van Economische Zaken en beschrijft de gedragsregels, rechten en plichten van franchisenemers en franchisegevers. In de toekomst moeten de bepalingen uit het document een wettelijk karakter krijgen, zodat het een stok achter de deur vormt voor alle betrokkenen om zich eraan te houden. Ook voor de tankstationsector is dit relevant, zegt advocaat Dirk van den Berg.

Hoewel de term ‘franchise’ niet zo vaak wordt gebruikt in tankstationland – men spreekt eerder van dealers, agenten of exploitanten – heeft de nieuwe code wel degelijk ook betrekking op de petrolbranche. Volgens het document is een franchiseformule namelijk het ‘…. kopen, verkopen, doorverkopen, verlenen of produceren van goederen en diensten door een franchisenemer onder een embleem, handelsnaam of merk van de franchisegever…..’. Ook tankstation-ondernemers met een merk van een maatschappij op de luifel, voldoen aan die beschrijving.

De code komt voort uit diverse conflicten tussen franchisegevers en -nemers, bijvoorbeeld bij supermarktketen Albert Heijn en bij bakkerijketen Bakker Bart. Ook veel tankstation-ondernemers leven in onmin met hun brandstofleverancier, waarbij vaak de marge op een liter brandstof onderwerp van discussie is. Door de code moet meer duidelijkheid komen wat er in contracten mag en moet staan en hoe beide partijen zich moeten gedragen.

Voorbeelden van bepalingen zijn:

• De franchisegever mag de -nemer uitsluitend verplichten tot het sluiten van overeenkomsten met derden voor zover die in direct verband staan met de uitvoering van de franchiseformule
• De franchisegever dient gedurende een redelijke periode de formule aantoonbaar met succes te hebben toegepast, alvorens de franchiseformule te beginnen
• De franchisegever mag niet méér zekerheden vragen en in stand houden van de franchisenemer dan in redelijkheid noodzakelijk is
• De franchisenemer dient het belang van geregelde actualisatie van de formule te onderkennen en daar in redelijkheid zijn medewerking aan te verlenen
• De franchisenemer dient toe te staan dat de franchisegever, op verzoek, het bedrijf van de franchisenemer mag inspecteren en de administratie mag inzien voor zover noodzakelijk ter controle van de exploitatie van de franchiseformule
• De franchisenemer moet de franchisegever tijdig op de hoogte te stellen van eventueel substantieel en structureel tegenvallende resultaten
• De code maakt het ook moeilijker om belangrijke contractvoorwaarden eenzijdig aan te passen.

“Deze code moet de onderlinge verhoudingen tussen franchisegevers en -nemers goed regelen en moet de balans tussen beide partijen weer herstellen”, aldus minister Henk Kamp van Economische Zaken. “Het is vooral bedoeld om conflicten tussen beide kanten te voorkomen en om een oplossing te bieden als er toch conflicten zijn ontstaan.”

Wetgeving

Om ervoor te zorgen dat het niet bij goede bedoelingen blijft, bekijkt de bewindsman de mogelijkheden om de voorschriften te verankeren in wetgeving. “Ik vind het belangrijk dat rechters hier gebruik van kunnen maken als dat noodzakelijk is.” Om het geheel een wettelijk karakter te geven zijn vermoedelijk enkele jaren nodig.

Kamp zei tijdens de overhandiging woensdagochtend dat hij het belangrijk vindt dat ondernemers de ruimte krijgen. “Als franchisegevers tot achter de komma willen voorschrijven wat er moet gebeuren, is het beter om zelf filialen te openen in plaats van met ondernemers te werken. En als franchisenemer heb je de plicht om te helpen de formule verder uit te bouwen.”

Volgens Kamp moet de Franchise Code een document zijn waar tientallen jaren gebruik van wordt gemaakt en waar aanpassingen in gedaan kunnen worden, als in de loop van de tijd blijkt dat dat noodzakelijk is. De minister wil de franchisesector ook ondersteunen bij de oprichting van een geschillencommissie, “waarin -gevers en -nemers passende oplossingen kunnen vinden voor een geschil, vóórdat de rechter in beeld komt”.

Positief voor ondernemers

“Ik vind de nieuwe code tamelijk positief voor tankstation-ondernemers”, zegt advocaat Dirk van den Berg, die zich heeft gespecialiseerd in tankstationzaken. Hij noemt een voorbeeld: “Op dit moment zie je nog dat maatschappijen zeggen tegen ondernemers dat het hun eigen probleem is als het slecht gaat. Maar deze code schrijft voor dat in zo’n geval franchisegevers moeten aangeven hoe het beter kan. Daarbij moet je als maatschappij ook marktgegevens kunnen overleggen.”

Volgens Van den Berg is het van belang dat het document bindend wordt verklaard. Nu de minister heeft aangegeven de mogelijkheden hiertoe te verkennen, lijkt het erop dat binnen enkele jaren de regels daadwerkelijk een bindend karakter krijgen.

Klik op onderstaande link om de volledige tekst van de nieuwe Franchise Code te lezen:

Nederlandse Franchise Code

Tom van Gurp