De politiek en de NVWA moeten snel in actie komen tegen de agressie bij de leeftijdscontrole voor tabaksverkoop. Pomphouders en medewerkers hebben wekelijks, zo niet dagelijks, te maken met scheldpartijen en bedreigingen. Vooral als ze 18-plussers om hun identiteitskaart vragen. Jongeren die ouder zijn dan achttien moeten namelijk ook hun ID laten zien. Een pomphouder mag pas tabak verkopen als hij honderd procent zeker weet dat de klant meerderjarig is.

Branchevereniging Beta trok onlangs aan de bel bij diverse politieke partijen en bij controle-instantie NVWA. Met grote regelmaat ontvangt de belangenclub berichten van verontrustte pomphouders die op hun tankstations zeer vervelende dingen meemaken.

Controle

Zo kwam er vorige week een reactie binnen van een ondernemer, die was uitgescholden tijdens het uitvoeren van een leeftijdscontrole en twee dagen later door een andere klant van begin twintig een dodelijke ziekte werd toegewenst. ”Dat vind ik te ver gaan”, schrijft ze in haar reactie aan de belangenclub.

”Het is soms onmogelijk om zelf rustig te blijven. Daarom wil ik nogmaals dringend vragen om te bekijken wat hier aan gedaan kan worden. Eén van de medewerksters (de jongste) gaat vaak na een dienst huilend weg, omdat zij heel consequent is in het vragen van legitimatie. Als er dan een groepje ’dames’ staat met hun vriendjes, wordt zij ook diverse dingen toegewenst.”

Agressie

”Andere medewerkers zijn ook bang voor irritatie en agressie”, vervolgt ze. ”Het blijft maar doorgaan. Er moet gewoon iets veranderen. Voor ons is deze nieuwe wet bijna onmogelijk om mee te werken, of je moet een olifantenhuid hebben.”

Begin vorig jaar ging de leeftijdsgrens voor tabaksverkoop van zestien naar achttien jaar. Voor tankstations en andere verkopers geldt de regel dat het bij iedere klant honderd procent duidelijk moet zijn dat hij meerderjarig is. De controle van bijvoorbeeld een 19-jarige achterwege laten, kan dus al leiden tot een boete van 450 euro bij een eerste vergrijp en bij herhaaldelijke incidenten zelfs tot een tijdelijk verkoopverbod. Veel pomphouders en hun personeelsleden controleren dan ook iedereen tot 25 jaar.

Medewerkers

Edsko Schuitema van Beta geeft aan dat er snel maatregelen moeten komen die het uitvoeren van de controles minder zwaar maken. ”Deze situatie is heel zwaar voor ondernemers en medewerkers. En er moeten al helemaal geen extra maatregelen bij komen”, aldus Schuitema.

Hij doelt hiermee op recente plannen uit politiek Den Haag die vorige week in de Tweede Kamer zijn besproken. Zo was er een SP-voorstel om een displayverbod van tabaksproducten in te voeren. Deze moeten dan bijvoorbeeld onder de toonbank worden gelegd, zodat ze uit het zicht zijn van klanten. Het plan kon uiteindelijk niet op een meerderheid rekenen, maar zou een nog zwaardere belasting van medewerkers betekenen. ”En die kunnen dat er absoluut niet bij hebben. Zeker als je ziet hoe moeilijk ze het nu al hebben.”

Pompshops

Daarnaast werd een nog verdergaand plan besproken van de SP om tabaksverkoop alleen nog maar toe te staan bij tabaksspeciaalzaken. Dit plan werd in de zomer van 2013 ook al geopperd en haalde het toen niet. Ook deze keer werd voor een dergelijk vergaand verbod geen meerderheid gevonden. ”Gelukkig maar”, zegt Schuitema.

”Voor veel pompshops is tabak ongeveer twee derde van de shopomzet en de helft van de marge. Als dat verloren gaat, staan er duizenden banen op de tocht. Voor supermarkten is het een serviceproduct en een zeer bescheiden onderdeel van de omzet. Maar voor tankstations is het van essentieel belang.”

Tom van Gurp

Lees ook: Tabaksverpakkingen krijgen binnen jaar afschrikwekkende foto’s